آرموو

در مقام والدين تشخيص نشانه ها و علائم رفتاري در يك كودك بسيار دشوار است، زيرا والدين مشكلات رفتاري فرزند خود را كمتر متوجه مي شوند. بسياري از كودكان نشانه رفتاري دارند كه طي مدت زمان كوتاهي از بين مي رود، اما يك سري از نشانه هاي رفتاري وجود دارند كه براي كودكان ما يك خطر جدي محسوب مي شوند و به طور حتم بايد توسط متخصصين و مشاورين درمان شوند. اگر فرزند شما در عملكرد رفتاري، عاطفي و اجتماعي خود پيوسته با مشكل رو به رو است، ممكن است زمان مراجعه به يك مشاوره باشد. ما در اين بخش از مجله آرموو نگاهي داريم به نشانه هاي رفتاري كودكاني كه نياز به مشاوره دارند.

نشانه اول: به علائم رفتاري كودك خود دقت كنيد

۱)علائم خود آزاري

سوزاندن، خراشاندن، زخم كردن پوست دست يا صورت و غيره جزو علائم و نشانه هايي است كه يك هشدار و زنگ خطري است كه والدين بايد آن را جدي بگيرند. در موارد بسيار زيادي كودك با گفتن جمله هايي همچون «مي خواهم بميرم» و يا جملات نا اميد كننده ديگري مي خواهد خودش را مجازات كند كه گاهي از نظر والدين شوخي كودكانه است و جدي گرفته نمي شود.به والدين توصيه مي شود با مشاهده همچين نشانه هايي به مشاورين كودك مراجعه كنند.

۲)حرف ها و صحبت هاي غير عادي

معمولا حرف ها و صحبت هايي كه كودكان با اطرافيان و يا حتي گاهي با اسباب بازي هايشان توسط والدين تحليل نمي شود و مدام با جمله اينكه بچه اس و هر حرفي را مي زند از صحبت هاي فرزندمان غافل مي شويم. كودكان معمولا براي بيان احساسات و دنياي واقعي درونشان در قالب كلمه و جمله مشكل دارند اما والدين به طور حتم بايد با كودكانشان مداوما گفتگو كنند تا بتوانند دنياي درونشنان را كشف كنند.

به جملاتي ، مانند “من مي ترسم شب بخوابم بخاطر اينكه خواب هاي وحشتناكي مي بينم“. و يا “من نمي خواهم به مدرسه بروم زيرا بچه هاي ديگر من را دوست ندارند.” دقت كنيد زيرا ممكن نشانه از اضطراب ها و ترس هاي شديد آنان باشد.
۳)رفتار هاي بيروني

علائم رفتاري شامل عصبانيت هاي شديد، ضربات غيرقابل كنترل با دست يا پا، رفتارهاي پرخاشگرانه يا گريه هاي شديد مي شود. كودك در مواردي ممكن است ضربه زد، گزش و لگد زدن را نسبت به شما يا ديگران انجام دهد.

۴)تغيير ناگهاني در رفتار

هر گونه رفتار هاي غير عادي و توجيه ناپذير مانند كم اشتهايي، كم خوابي يا بي خوابي، انزوا طلبي، قلدري و رفتار هاي پرخاشگرانه همگي مي تواند جزو نشانه هايي باشد كهه والدين بايد به آنان توجه جدي كنند.

نشانه دوم: مسائل اجتماعي و عاطفي كودكانتان را بررسي كنيد

۱)نپذيرفتن و مقابله با مشكلات اجتماعي

تغييرات ناگهاني در زندگي ممكن است سلامت روان يا عاطفي كودك شما را مختل كند. از دست دادن يك دوست عزيز، يا طلاق والدين و جابه جايي منزل مي تواند بر عملكرد كودك تأثير منفي بگذارد. به اين فكر كنيد كه آيا تغييرات اخير زندگي روي آنها تأثير مي گذارد يا خير. پس از هر اتفاقي كه در زندگي هر كودك به وجود مي آيد بايد بفهميد كه آيا كودك شما مي تواند آن ها را بپذيرد يا توانايي پذيرفتن آن را ندارد.

۲)بي قراري ها و گريه هاي شديد

اگر فرزند شما هميشه خوشحال و پر انرژي بوده و اخيراً  بيش از حد خسته و بي قرار به نظر مي رسد، ممكن است يك مشاور بتواند به او كمك بزرگي كند. توجه داشته باشيد كه آيا تغيير در خلق و خو او به طور ناگهاني اتفاق مي افتد يا در نتيجه برخي از محرك ها رخ مي دهد. نظارت دقيق از اين تغييرات مي تواند به يك درمانگر كمك كند كه به نتيجه بهتري از نشانه هاي رفتاري كودك شما برسد و كمك شاياني در جهت بهبود رفتار او بكند.

۳)روابط اجتماعي آسيب پذير

اگر به نظر مي رسد فرزند شما ديگر نمي خواهد با دوستان يا خواهران و برادران خود بازي كند يا در ارتباط با هم سن و سالانش مشكل دارد بدانيد كه با مشكل جدي اي رو به رو شده است. انزواي اجتماعي يك نشانه رفتاري بسيار مهم است كه بايد توسط والدين تشخيص داده شده و براي رفع آن اقداماتي صورت گيرد. در قدم اول بهتر است با خود او صحبت كنيد و اگر به نتيجه نرسيديد با مشاور تماس بگيريد.

۴)مشكلات جسماني

اگر فرزند شما مرتباً از درد معده، سردرد يا ساير علائم جسمي نگران است، آن را به صورت جدي پيگيري كنيد. مگر در مواردي كه وضعيت پزشكي تشخيص داده نشده اي داشته باشند. اگر به نظر نمي رسد كه اين مشكلات جسمي نيستند، بدانيد كه اين موارد را بايد با مشاوران روانشناسي در ميان بگذاريد تا براي بر طرف كردن آن اقدامات لازم را انجام دهند.

نشانه سوم: بررسي اوضاع درسي و تحصيلي در مدرسه

۱)بسياري از كودكان داراي اختلالاتي هستند كه ممكن است از نظر والدين و يا حتي مربيان شان ناديده گرفته شود. بسياري از اختلالات يادگيري در كودكان باعث مي شود در مدرسه مورد تمسخر قرار گيرند و اعتماد به نفسشان كاهش پيدا كند. اين در حالي است كه همه اختلالات مي تواند به راحتي درمان شوند و كودك شما را به كودكي شاد تبديل كند كه به موفقيت هاي بزرگي مي رسد.

قبل از مراجعه به مشاوره روانشناسي چه نكاتي را بايد بدانيد؟

۱)نظر والدين و بزرگسالان ديگر را راجع به نشانه هاي رفتاري فرزندتان بپرسيد

والدين نشانه هاي رفتاري فرزندشان را معمولا متوجه نمي شوند و اين كاملا طبيعي است. بهتر است قبل از رفتن نزد مشاوره از تجربيات افراد ديگر راجع به فرزند داري بپرسيد. يك سري از رفتار ها در كودكان مشابه است و همين موضوع مي تواند بر نگراني هاي شما مرهمي باشد. مربيان و معلمان در مدرسه نيز مي توانند كمك مناسبي در جهت شناسايي رفتار هاي فرزند شما داشته باشند.

۲)با فرزندتان صحبت كنيد

يكي از مواردي كه معمولا كمتر در ميان والدين رواج دارد اين است كه با كودكانشان كمتر صحبت مي كنند. توصيه تمام مشاورين اين است كه در قدم هاي اول پس از مشاهده رفتار هاي غير عادي در كودكان بهتر است با خودشان صحبت كنيد و علت اين رفتار را بررسي كنيد.

با زبان ساده و كودكانه حرف بزنيد تا متوجه حرف هايتان بشود
با مهرباني و لطافت با او صحبت كنيد
با اضطراب و نااميدي با او حرف نزنيد، زيرا كودكان احساسات شما در حالات چهره و حرف هايتان به خوبي متوجه مي شوند
او را قضاوت نكنيد
بگذاريد جملاتش را تمام كند و بعد سؤالات ديگر را بپرسيد. صبور باشيد.

چه كودكاني نياز به مشاوره روانشناسي دارند؟

كودكان دبستاني بيش از پيش درگير رابطه با همسالان خود مي شوند، ولي اين افزايش ارتباط، ترس از طرد شدن  و تمسخر را به دنبال دارد. مسخره كردن در بين بچه ها عادي است. در بين برخي از كودكان اين مسأله پذيرفته شده است، اما براي برخي از كودكان تحمل  مورد تمسخر واقع شدن، بسيار دشوار است. بعيد نيست كه كودك به كسي كه او را مسخره كرده حمله كند. از آنجا كه نقش همسالان در زندگي كودكان روز به روز بيشتر مي شود، لازم است به بچه ها ياد دهيم كه با احساس مسخره شدن كنار بيايد. زيرا واقعيت اين است كه برخي از كودكان و حتي برخي بزرگسالان به مسخره كردن ديگران عادت كرده اند و از اين كار لذت مي برند. با توجه به اين امر كه ديگران را نمي توانيم تغيير دهيم، بهتر است شيوه ي برخورد مناسب و كنار آمدن با اين شرايط را به كودكان بياموزيم تا احساسات آن ها جريحه دار نگردد.

عادي سازي

به كودك بگوييد كه تنها او نيست كه مورد تمسخر واقع شده است. بلكه بسياري از بچه ها و حتي بزرگتر ها گاهي توسط ديگران مورد تمسخر قرار مي گيرند و يا حتي طرد مي شوند. همواره افرادي هستند كه اشتباه مي كنند و ديگران را مسخره مي كنند و در اكثر مواقع ما نمي توانيم آن ها را تغيير دهيم.

ناديده گرفتن

به بچه ها توضيح دهيد اگر يك نفر به آن ها توهين كند يا آن ها را مسخره كند، احساس بدي نداشته باشد، چون مسخره شدن، به معناي مسخره بودن نيست. نام اين كار، تحمل تمسخر اسن و به شكل زير اجرايي مي شود:

۱.در مرحله اول فكر كنيد آيا گفته ي آن فرد در مورد شما واقعيت دارد؟

براي مثال فكر كنيد يك نفر به شما مي گويد: ميمون! در آينه نگاه كنيد و از خودتان بپرسيد: آيا من ميمون هستم؟

اگر جوابتان نه است، به خودتان بگوييد: من نه زشت هستم و نه شبيه به ميمون. پس چرا اين حرف را جدي بگيرم و ناراحت شوم؟

از اين حرف خوشم نمي آيد، ولي ناراحت نمي شوم، زيرا اين حرف درست نيست. پس آن را ناديده مي گيرم و از كنار آن رد مي شوم. اگر عصباني شوم يعني اينكه اين حرف را جدي گرفته ام.  اين كار باعث مي شود افراد بيشتري من را مسخره كنن

۲.گاهي ممكن است ويژگي كه در مورد تو مي گويند، در تو وجود داشته باشد: مثلا مي گويند: چاقالو و تو چاق هستي.

الف)لزومي ندارد از اين حرف ناراحت شوي زيرا اين فقط نظر چند نفر است و دليل نمي شود همه چنين نظري راجع به تو داشته باشند.

ب)در چشمان آن ها نگاه كن و با صداي محكم چند ويژگي مثبت خودت را بگو. درست است كه من چاق هستم اما در عوض زورم از شما بيشتر است. درست است كه نمي توانم فوتبال بازي كنم اما نقاشي ام خوب است. خدا هر فردي را به گونه اي آفريده كه ويژگي هاي منحصر به فردي داشته باشد. همه نبايد مثل هم باشند.

۳.به تعداد انگشتان دستتان ويژگي هاي مثبت خود را بشماريد و فقط به آن ها فكر كنيد.

آموزش ناديده گرفتن تمسخر به كودكان

چه نوجواناني داراي روحيه بسيار حساس هستند؟ نوجوانان بسيار حساس با يك تلنگر كوچك دچار احساسات شديد روحي مي شوند كه اين احساسات گاها باعث خوشحالي بيش از حد آنان و يا باعث ناراحتي و غم آنان مي شود. آيا نوجوان شما بسيار حساس، عاطفي و واكنش پذير است و به راحتي تحت تأثير انرژي و خلق و خوي ديگران قرار مي گيرد؟ آيا نوجوان شما داراي شخصيت شهودي است، غالباً قادر است ذهن شما را بخواند يا بيش از حد با پريشاني عاطفي ديگران همدلي مي كند؟ آيا فرزند شما در عين اينكه باهوش است و استعداد آكادميك دارد، در مدرسه با مشكل رو به رو است؟  آيا گاهي اوقات تعجب مي كنيد كه نوجوان شما آنقدر احساساتي را تجربه مي كند كه منجر به اضطراب يا افسردگي اش مي شود؟ در اين مقاله از آرموو نگاهي داريم به رفتار ها و خلق و خوي هاي نوجواناني كه داراي روحيه بسيار حساس هستند.

تربيت فرزند نوجوان بسيار حساس يا “فوق العاده احساسي” مي تواند يك تجربه نااميدكننده، گيج كننده و سخت باشد. نوجواناني كه بسيار حساس، عاطفي و داراي شخصيت شهودي هستند در مقابل چالش هاي روزگاري كه در پيش دارند مي توانند بسيار شكننده و نا اميد شوند. چالش هايي كه در طول مسير زندگي به خصوص در دوران نوجواني ممكن است آسيب هاي بسيار زيادي را به افراد وارد كند. والدين بايد در ابتدا با استفاده از مشاوران متخصص اين احساسات را در فرزند خود شناسايي كنند و مسير درست را به فرزند خود نشان دهند.

نوجوانان احساسي داراي چه نوع مشكلاتي هستند؟

در مدرسه و روابط دوستانه خود دچار مشكل مي شوند
معمولا داراي عدم تمركز هستند
اعتماد به نفس كافي براي انجام كار هاي خود ندارند
هميشه كاري را انجام مي دهند كه در آينده از آن پشيمان مي شوند
كنش هايي كه از خود نشان مي دهند اغلب بدون فكر است
در اغلب اوقات احساس غم و افسردگي دارند
 

چه مواردي عامل به وجود آمدن روحيه حساس در نوجوانان است؟

ژنتيك گاها روحيه حساس در نوجوانان ژنتيكي است و از طريق والدين منتقل مي شود
استرس بيش از حد در دوران كودكي و وقوع اتفاقي ناگوار كه در دوران كودكي فرد با آن رو به رو شده است مي تواند يكي از عوامل به وجود آمدن روحيه حساس در دوران نوجواني شود
 چه رفتار هايي روحيه حساس نوجوانان را بيشتر و خاص تر مي كند؟

جدال ميان والدين– با توجه به شخصيت شهودي كه اين افراد دارند، بيش از حد احساسات محيط اطرافشان را جذب مي كنند، دعوا و يا جر و بحثي كه والدين دارند مي تواند تأثيرات بسيار منفي اي بر آنان داشته باشد و غم و اندوه زيادي را به آنان وارد كند.
نداشتن هم صحبت در خانواده – نوجواناني كه در خانواده كسي با آنان هم صحبت نيست روحيه حساس بيشتري دارند. تك فرزند ها و فرزندان كوچك بيشتر در معرض هستند.
 

واكنش هاي نوجوان حساس چگونه است؟

ممكن است براي كاهش احساسات بسيار زيادي كه در آن غوطه ور مي شوند دست به اعمال ناشايستي بزنند كه باعث آسيب هاي جدي به آنان شود
پر خوري، افسردگي، مشكلات مزمن بهداشتي و بيماري هاي رواني همواره جزو عواقب و كنش هاي اين دسته از نوجوانان است
خشونت هاي غير عادي و آسيب رساندن به خود و ديگران نيز از كنش هاي مخرب اين افراد مي تواند باشد
مشاوره براي نوجوانان داراي روحيه حساس

مشاوره مي تواند به نوجوان بسيار حساس شما كمك كند تا مرزهاي عاطفي و تعادل را حفظ كرده و بتواند يك مسير سالم را در پيش گيرد.  بسياري از نوجوانان بسيار حساس هيچ تصوري ندارند كه چرا آنها نسبت به هم سن و سالان خود احساسات بيشتري دارند و گمان مي كنند اين يك مشكل دروني است كه راه فراري از آن ندارند. آنها ممكن است احساس متفاوت بودن و  يا منزوي بودن كنند، اينجاست كه مشاوره مي تواند بسيار مؤثر باشد. در جلسات مشاوره،  نوجوان شما مي تواند درك كند كه چه كسي است، چرا او اينقدر تحت تأثير احساسات و انرژي ديگران قرار مي گيرد و چگونه مي تواند آرامش و آسايش بيشتري پيدا كند. هنگامي كه نوجوان شما اين خودآگاهي را افزايش مي دهد و مي فهمد كه حساس بودن يك هديه و يك چالش است، مي تواند شروع به حركت بهتري در تمام جنبه هاي زندگي خود كند. نوجوان شما مي تواند از تأثير انرژي خارجي آگاه شود و ياد بگيرد كه چگونه بايد مرزها را پايه ريزي كند و توجه بيشتري به خرج دهد تا درگير احساسات ناخوشايند نشود.

مشاوره براي نوجوانان با روحيه بسيار حساس

پيدا كردن دوست همواره مهمترين مسأله براي كودكان و نوجوانان است. مهارت هاي ارتباط برقرار كردن، از جمله مهارت هايي هستند كه در پي آن روابط اجتماعي قوي براي هر فرد مي سازند و موجب به وجود آمدن روابط دوستانه و صميمي ميان افراد جامعه مي شوند. فراگيري مهارت دوست يابي براي كودكان و نوجوانان بسيار ضروري است، زيرا به آن ها كمك مي كند هنگام ورود به اجتماعي و آشنا شدن با هم سن و سالان خود احساس اعتماد به نفس كنند. كودكان و نوجوانان براي شروع ارتباط گرفتن و دوستي با هم سن و سالان ويا حتي بزرگسالان نياز به دانستن روش ها و راهكارهايي ساده و مناسب دارند.

سد ها و پل هاي دوستي

به فرزندان خود بياموزيم در برقراري ارتباط با ديگران آسيب هايي وجود دارد كه هر كدام از آن ها مي توانند عامل از بين رفتن ارتباط شوند. نكته بسيار مهم اين است كه براي برقراري ارتباط و پيدا كردن دوست، بايد اخلاق خوش و نرمي داشت در غير اين صورت ديگران از ما دوري مي كنند. كودكان و نوجوانان بايد عملكردشان، اخلاق و نوع ادبشان بر رفتار ديگران با آن ها تأثير بسيار زيادي دارد. تشخيص رفتار هاي مثبت در دوستي ها و ارتباطات، بخش مهمي از رشد و تحول اجتماعي است.

تبديل سد دوستي به پول دوستي: همه ي ما گاهي ممكن است از سد هاي دوستي استفاده كنيم و باعث آسيب به روابطمان شويم. اگر مي خواهيم دوستان بيشتر و روابط بهتري داشته باشيم بايد بتوانيم سد هاي دوستي را به پل هاي دوستي تبديل كنيم. با رفتاري هايي همچون دعوت كردن به بازي، همدلي، هديه دادن، تحسين كردن مي توانيم سد هاي دوستي را به پل هاي دوستي تبديل كنيم.

تعيين حد مرز دوستي
تعيين حد و مرز، يكي از مهمترين مهارت هاي در روابط بين فردي است. اكثر افرادي كه در روابط دوستي خود مشكل دارند از اين مهارت بي بهره اند و يا روش هاي استفاده از اين مهارت را نياموخته اند. مرز گذاري به اين معنا است كه در روابط بين فردي حريم داشته باشيم. هر دوستي بايد نسبت به ويژگي هايي كه دارد يك حريم خاص داشته باشد، برخي افراد دوستان صميمي ما هستند و حريم آن ها با ديگران بايد متفاوت باشد.

پايان دوستي و خطر طرد شدن
با گسترش شبكه ي روابط اجتماعي در كودكان و نوجوانان خطر طرد شدن آن ها افزايش مي يابد. طرد شدن بسيار سخت و غم انگيز است اما چگونه مي شود با آن كنار آمد؟ در اين زمان بايد والدين به فرزندان خود بگويند كه اين اتفاق ممكن است بار ها و بار ها اتفاق بيوفتد و مهم نوع واكنش به اين نوع موارد است كه مي تواند عزت نفس شمارا بالا ببرد. راه هاي كنار آمدن با اين نوع مسأيل را به فرزندان خود بياموزيد و به گونه اي با آن ها همدلي كنيد و بگوييد اين اتفاق براي آن ها نيز افتاده است.

حل اختلاف بين فردي
در دوران دبستان و دبيرستان با افزايش روابط با گروه همسالان، اختلاف نظر ها و تعارض ها ميان كودكان و نوجوانان افزايش مي يابد. در نزديك ترين روابط بين فردي نيز اختلاف نظر وجود دارد و حتي ممكن است با جر و بحث و دعوا و قهر كردن همراه باشد. نكته بسيار مهم آن است كه در جوامعي كه ما در آن زندگي مي كنيم دعوا و جر و بحث پايان يك رابطه است در حالي كه اين يك برداشت غير واقع بينانه است، زيرا عدم وجود جرو بحث و تعارض نشانه بي تفاوتي و خنثي بودن است و چنين رابطه اي سالم نيست. در اين موارد بايد كودكان و نوجوانان بياموزند كه چگونه پس از جر و بحث بايد با گفتگو كردن روند دوستي را بهبود ببخشند و اختلافات را برطرف كنند.

مذاكره
زماني كه بين دو طرف تضاد وجود داشته باشد، بايد براي پيدا كردن راه حل ميان خودشان به بحث و گفتگو بپردازند تا خواسته هاي دو طرف شنيده شود و بررسي گردد. بدانيد كه مواردي كه باعث اختلاف و جر و بحث مي شود مانند خيابان يك طرفه نيست و نبايد با قهر كردن به آن خاتمه داد. قهر كردن نشانه ضعف در هر انساني است و برنده كسي است كه با صحبت كردن اختلافات را برطرف كند.

اجتماعي تر شدن كودكان و نوجوانان
اجتماعي تر شدن بچه ها باعث مي شود به گروه هايي مثل تيم ورزشي، باشگاه ها و غيره ملحق شوند. به همين دليل آن ها بيش از پيش به همكاري نياز دارند. همه ي افراد در جريان همكاري با ديگران، داد و ستد، هنر مصالحه و احساس رضايتمندي از رسيدن به اهداف تيمي را ياد مي گيرند. ورود به گروه هاي آموزشي، ورزشي، هنري مي تواند در رشد و بهبود روابط دوستي تأثير بسيار زيادي بگذارد.

اهميت دوست يابي در كودكان و نوجوانان

آيا نوجوان شما به صورت مداوم مضطرب است و يا قادر به استراحت نيست؟ آيا نوجوان شما نيزكمال طلب شده و در تلاش است تا هيچ اشتباهي مرتكب نشود، به حدي كه فشار براي رسيدن به موفقيت تقريباً او را فلج كرده؟ آيا نوجوان شما داراي علائمي همچون سردرد هاي بي علت، بي خوابي، معده درد، ضربان قلب شديد، عدم تمركز، پر اشتهايي يا كم اشتهايي است و براي از بين بردن اضطراب هايش سعي دارد تا با مواد مخدر و يا سيگار خود را آرام كند؟ تماشاي نوجواني كه از استرس و اضطراب رنج مي برد، مي تواند يك تجربه نگران كننده، نااميدكننده و حتي ترسناك براي والدين باشد، به خصوص اگر اضطراب در فرد تشديد پيدا كند و نوجوان دست به اعمالي بزند كه آينده اش را به خطر بياندازد. معمولا در اين شرايط والدين با نصيحت كردن و يا تنبيه سعي دارند تا فرزند خود را آگاه كنند و به راه راست بكشانند اما نوجوانان از نصيحت بيزارند و اين رفتار والدين باعث آزار بيشتر شان مي شود. در اين بخش مقالات آرموو نكاهي داريم به انواع اضطراب در نوجوانان و راه هاي درمان آن.

اضطراب در نوجوانان يك امر شايع است

بهتر است والدين بدانند كه اضطراب در نوجوانان بخشي از بلوغ و روند عادي بزرگ شدنشان است. نوجوانان تحت فشار فزاينده اي براي بيشتر ديده شدن قرار مي گيرند، خواه در مدرسه، ورزش، روابط ميان همسالان يا ساير فعاليت هايي كه دارند. بسياري از آنها تلاش مي كنند تا به گونه اي از فعاليت خارج از برنامه كه مدرسه يا والدين خواستار آن است سرباز بزنند. فكر به آينده يكي از بزرگترين دغدغه آن هاست، افكاري همچون: من در چه دانشگاهي قبول شوم بهتر است؟ رشته تحصيلي ام آيا مي تواند آينده ام را تضمين كند؟ رؤياهايم چه مي شوند؟ من يك ورزشكار خوب هستم يا بايد به حرف والدينم گوش دهم و به تحصيلاتم ادامه دهم؟ همين موارد، فشار براي پيشرفت مي تواند نوجوانان را به حاشيه رانده و آنها را به افكار نگران كننده سوق مي دهد، كه بر مغز و سيستم هاي عصبي آنها آسيب هاي جدي وارد مي كند. اگر استرس و اضطراب هاي نوجوانان در ابتدا توسط والدين ناديده گرفته شود تشديد پيدا كرده و باعث كاهش اعتماد به نفس و عزت نفس در اين افراد مي شود كه تا بزرگسالي به همراه شان خواهد بود.

لزوم استفاده از مشاوره نوجوانان

معمولا تا مشكل بزرگي براي نوجوان ما به وجود نيايد، نياز به استفاده از مشاوره را براي فرزند خود نمي بينيم. بسياري از والدين با توجه به درگيري هاي ذهني و كاري اي كه براي شان به وجود مي آيد متوجه رفتار هاي فرزندشان نمي شوند. بايد گفت با برخورداري از روش درماني مناسب، درمان اضطراب نوجوان مي تواند بسيار مؤثر باشد. مشاوره براي نوجوانان مي تواند براي رفع استرس و راهنمايي مناسب استفاده از ابزارها و مهارتهايي براي كمك به كاهش اضطراب و احساسات منفي نوجوان شما را فراهم كند. مشاوره نوجوان مي تواند محركها، الگوهاي فكري، احساسات و باورهايي را كه ممكن است نوجوان شما را به فاجعه بكشاند را در درون و پيرامون او كشف كند و براي آن چاره اي بيانديشد تا مشكلات بزرگتري براي او به وجود نيايد. نوجوان شما بعد از مشاوره مي تواند به:

اهداف واقع بينانه

تعادل در رفتار و عملكرد

مهارت گفتگو سالم با اجتماع و والدين

افزايش اعتماد به نفس و عزت نفس

آرامش رواني

بررسي چند سؤال والدين

من فكر مي كنم كه نوجوان من مي تواند از درمان بهره مند شود ، اما من از هزينه و زمان نگران هستم چه راهي را پيشنهاد مي دهيد؟

ما شما را ترغيب مي كنيم كه درمان را به عنوان يك سرمايه گذاري در نظر بگيريد و بدانيد كه اضطراب نوجوان شما تا چه اندازه بر توانايي ها و رفتار هاي او تاثير منفي گذاشته است. اگر زمان و هزينه كافي براي مشاوره هاي حضوري را نداريد مي توانيد از مشاوران تلفني كمك بگيريد و با كمترين هزينه و كوتاه ترين زمان مشكلات فرزند خود را برطرف و راه چاره را بيابيد.  اگر نوجوان شما تحت فشار بيش از حد قرار دارد، مستعد اضطراب است يا مدتي است به صورت نهفته از آن رنج مي برد، بعيد است علائم اضطراب به تنهايي و بدون مشاوره از بين برود و حتي ممكن است بدتر شود. سطح اضطراب مداوما بالا مي رود مي تواند بر سلامت رواني، عاطفي و جسمي و همچنين ظرفيت نوجوان شما براي پيشرفت تحصيلي تأثير بگذارد.

فرزند من باور نمي كند كه داراي مشكل اضطراب است چه راه كاري را پيشنهاد مي دهيد؟

بسياري از نوجوانان از گفتگو راجع به مشكلات خود دوري مي كنند و از درك رفتار هاي خود عاجزند. نوجوانان فكر مي كنند كه مشكلات شان را خودشان بهتر مي توانند حل كنند و نيازي به صحبت كردن با يك فرد بزرگسال نيست. اغلب آنان تصور مي كنند مشاوره تنها براي بيماران رواني است و تا صحبت از رفتن به مشاوره مي شود مي گويند مگر من ديوانه ام؟! و واكنش هاي هيجاني زيادي ممكن است از خود بروز دهند كه آرامش خانه را بر هم مي زند. بهتر است قبل از صحبت كردن راجع به مشاوره آنان را آگاه كنيم كه از پس اين مشكلات به تنهايي نمي تواند بر بيايد و يا با او همدلي كنيد بگوييم ما نيز مشكلات اين چنيني داشته ايم.

اضطراب در نوجوانان و راه هاي درمان آن

كنترل و مديريت هيجان يكي از مهمترين بخش هاي هوش هيجاني است. اگر كودكان احساسات خود را به درستي كنترل كنند، مي توانند با هر موقعيتي كنار آمده و با مشكلات مقابله كنند. شواهد نشان مي دهد كه كنترل و تنظيم هيجانات، نقش كليدي در مديريت خشم و كاهش پرخاشگري در دوره هاي اوليه رشد ايفا مي كند. كنترل و تنظيم هيجانات به عنوان توانايي فرد در تغيير شكل دادن هيجانات يا ايجاد مكانيسم هاي مقابله اي به منظور مديريت هيجان تعريف مي شود. والدين و مربيان كودك بايد با افزايش آگاهي كودكان در استفاده از روش هاي كليدي كنترل هيجان به آنان كمك كنند تا دوران كودكي خوشي را پشت سر بگذارند و اخلاقيات ناشايستي از خود نشان ندهند. در اين بخش از مقالات آرموو نگاهي داريم به ۹ روش كليدي كه در تقويت كنترل هيجان كودكان تأثير گذار است.

براي اينكه استفاده از اين روش ها نتيجه بخش باشد بايد كودك با احساسات مختلف آشنا شده باشد و يا آنان را تجربه كرده باشد و در قدم بعد شروع به عادي سازي احساسات كنيم، بدين منظور كه با صحبت كردن و يا اجراي يك سري از فعاليت ها به آن ها بگوييم كه اين احساسات براي همه افراد به وجود مي آيد اما تعداد كمي هستند كه اين مي توانند اين احساسات را كنترل كنند.

۱)شناخت احساسات

كودكاني كه مي توانند احساسات خود را بروز دهند كمتر درگير دچار خشم و يا هيجانات غير قابل كنترل و مشكلاتي از اين قبيل مي شوند به طور مثال كودكي كه مي تواند بگويد من از تو ناراحتم و يا احساسات ديگرش را با كلمه بيان كند يعني احساسات خود را شناخته است. نكته قابل توجه آن است اكثر كودكان نمي توانند احساسات خود را بيان كنند و معمولا با نشانه هاي رفتاري احساسات خود را نشان مي دهند به طور مثال پايشان را به زمين مي كوبند، جيغ مي زنند و يا رفتار هاي ناشايست ديگري از خود نشان مي دهند كه باعث خشمگين شدن والدينشان مي شود. والدين بايد با انجام فعاليت به كودكشان بياموزند چگونه احساسات خود را در قالب كلمه بيان كنند، احساساتي همچون ترس، خشم، شادي، تعجب، غم كه هر كدامشان اگر با كلمه بيان نشود مي تواند آسيب هاي جبران ناپذيري را به كودكان وارد كند.

۲)عادي سازي احساسات

كودكان نيز همانند بزرگسالان احساسات مختلفي را تجربه مي كنند، گاهي خشمگين مي شوند و گاهي مي ترسند. بايد كفت كه يك سري از احساسات براي هر انسان لازم است و اگر آن را به همراه نداشته باشد مي تواند باعث آسيب رساني به او باشد، به طور مثال اگر براي امتحان اضطراب نداشته باشد درس نمي خواند و يا اگر احساسا ترس در او وجود نداشته باشد ممكن است چراغ قرمز را رد كند و باعث آسيب به خودش و ديگران شود. احساسات اگر از كنترل خارج شوند خطر ساز هستند و در عملكردي كاملا منفي را در پي دارند، در اين موقعيت ها بايد به كودكان آموزش داده شود كه شدت احساسات را كنترل كنند و آن را براي خود عادي سازي كنند.(سعي كنيد با توضيحات عيني و عملي به كودكان عادي سازي احساسات را بياموزيد)

۳)مقابله با خلق و خوي منفي

كودكان به دليل حساسيت شخصيتي بسيار زيادي كه دارند ممكن است با رفتار هايي از نظر والدينشان عادي است بشكنند، غمگين و دلخور شوند. به طور مثال اگر والدين يادشان برود كه او را موقع خواب ببوسد و كاري كه هر شب انجام مي داده را فراموش كند مي تواند كودكان را غمگين كند و احساسات ناخوشايندي را از خود نشان دهد.  كودكان در بيان احساساتشان عاجزند و به همين دليل راه هاي اثر بخش براي كنار آمدن با غم و اندوهشان بيابند كه همين موضوع در بروز خلق و خوي هاي منفي در آنان تأثير زيادي مي گذارد. چند روشي كه در اين مواقع والدين مي توانند انجام دهند شامل:

برگرداندن و تغيير توجه

استفاده از ليست كار هايي كه باعث خوشحالي آنان مي شود

تصوير سازي ذهني(فكر كردن به خاطرات خوب)

نقاشي كردن و ترسيم احساسات

۴)مديريت و كنترل خشم

يكي از مهارت هاي مهم زندگي در همه انسان ها و در همه ي سنين مديريت و كنترل خشم است. كودكان همانند بزرگسالان با موقعيت هايي رو به ور مي شوند كه آنان را خشمگين مي كند. كودكان امروزي با بازي هاي كامپيوتري و فيلم هايي رو به هستند كه موقعيت هاي تنش زاي بسيار زيادي براي آنان فراهم مي كنند. توصيه اي كه به والدين مي شود اين است كه نگذارند كودكان اخبار، بازي هاي كامپيوتري تنش زا، فيلم هاي اكشن و خشمگين ببينند زيرا ديدن خشونت در روان كودكان تأثير بسيار زيادي دارد. والدين نيز بايد الگوي خوبي باشند، با توجه به اينكه كودكان از والدينشان الگو مي گيرند، والدين بايد با رفتار هاي خود هنگام بروز خشم به كودكان نشان دهند تا در هنگام خشم لزوما نبايد داد و فرياد زد و يا آسيب به خود و يا افراد ديگر وارد كرد. اما والدين چه كار هايي را بايد انجام دهند:

به كودكان بگوييد كه خشم مانند اژدهايي است كه درون همه افراد وجود دارد اما نبايد بگذاريم كسي آن را ببيند

هنگام بروز خشم بگوييد به جاي داد و فرياد و آسييب رساندن به خودشان و يا افراد ديگر كار ديگري انجام دهند، به طور مثال با مداد يك برگه كاغذ را خط خطي كنند

بگوييد اگر هنگامي خشمگين شد رفتار ناشايستي از خود نشان نداد براي او جايزه اي در نظر گرفته ايد

هنگام خشم از يك تا ۲۰ را آهسته بشمارند

آب خنك بنوشند و يا به صورتشان آب بپاشند

۵)تخليه انرژي و هيجان

كودكان انرژي و هيجان زيادي در خود دارند  كه بايد با بازي كردن آن را تخليه كنند. طبق نظر روانشناسان كودكان را بايد در موقعيتي قرار داد تا تنش ها وعصبانيت هاي گذشته خود را به گونه اي تخليه كند. به طور مثال يك روزنامه باطله به او بدهيد و بگوييد ان را پاره كند و سپس آنان را به هوا پرت كند و خوشحالي كند فرياد بزند.

۶)مديريت اضطراب

اكثر والدين كودكان خود را هميشه شاد مي بينند و از اضطراب هايي كه كودكشان با آن رو به رو است چشم پوشي مي كنند. همه كودكان با اضطراب هايي دست و پنجه نرم مي كنند كه والدين از آن اطلاعي ندارد و همين موضوع مي تواند آسيب هاي زيادي را به كودكان وارد كند. اضطراب صحبت كردن با افراد غريبه، امتحان، بيان يك سري از مسايل به والدين، ترس از مرگ و غيره. والدين در اين مواقع چه توصيه هايي بايد به كودكشان بكنند:

تنفس عميق

تصوير سازي ذهني مثبت

جايگزيني افكار

همدلي با كودك

۷)مهارت همدلي

زماني كه كودك بتواند خودش را جاي ديگران بگذارد مي تواند به ثبات احساسي، انعطاف پذيري، ارتباطات اجتماعي و حس خشنودي بهتري دست پيدا كند. با مهارت همدلي كودك خودش را در موقعيت ديگران مي بيند و راحتتر مي تواند انان را درك كند. به طور مثال زماني كه والدين از خريدن يك وسيله اسباب بازي امتناع مي كنند او مي تواند با مهارت همدلي خودش را جاي والدين بگذارد و آنان را بيشتر درك كند و رفتار هاي ناشايست كمتري از خود نشان دهد. چند روش براي ابراز همدلي:

نشستن در كنار كسي كه مي خواهيم با او همدلي كنيم

پرسش در مورد احساس او

در آغوش گرفتن او

دست گذاشتن بر شانه هاي او

۷ روش كليدي در تقويت كنترل هيجان كودكان

ابزار وجود يا جرأت ورزي به اين معني است كه فرد بتواند از حق و عقيده خود بدون تجاوز به حق و عقيده ديگران حمايت كند. اين مهارت به فرد اجازه مي دهد بدون به كار بردن هر گونه خشونت، پرخاشگري و تجاوز به حقوق ديگران، بتواند ضمن احترام به حقوق ديگران، به شيوه اي بسيار معقول، آرام، آزادانه و با اعتماد به نفس كامل، عقايد، احساسات و خواسته هاي خود را درباره ي يك موقعيت صادقانه ابراز كرده و از حقوق خود دفاع كند، بدون اينكه به شأن فردي و اجتماعي اش لطمه اي وارد شود.

كودكاني كه نمي توانند خواسته ها و نظرات خود را بيان كنند سرخورده خواهند شد. آن ها وقتي احساس طرد شدن يا ناراحتي و عصبانيت مي كنند، به جاي بيان احساسات و نظرات خود، كناره گيري يا پرخاشگري مي كنند. آموزش جرأت ورزي تكنيكي است كه از طريق آن افراد مي آموزند چگونه آرام باشند و در موقعيت هاي متفاوت اجتماعي، به طور مناسب و خوشايند ارتباط برقرار كنند.

براي آموزش قاطعيت به كودك، مي توانيم از مثال حيوان ها استفاده كنيم:

مرحله  اول:ماسك سه حيوان(گرگ، لاك پشت و اسب) را تهيه كرده و ابتدا در مورد ويژگي هاي هر كدام از آن ها با بچه ها صحبت كنيد.

به نظر شما اگر كسي لاك پشت را اذيت كند، او چه كار مي كند؟

به نظر شما اگر كسي گرگ را اذيت كند او چه كار مي كند؟

به نظر شما اگر كسي اسب را اذيت كند او چه كار مي كند؟

مرحله دوم: پيامد رفتار هر يك هر يك از اين سه حيوان را بررسي كنيد.

لاك پشت: از حق خود دفاع نمي كند. هميشه ناراحت است، چون همه از او سؤاستفاده مي كنند.

گرگ:همه از او مي ترسند و از او دوري مي كنند. چون دوستش ندارند، تنها مي ماند.

اسب:در عين حال كه از حق خود دفاع مي كند، به كسي آزار نمي رساند . همه دوستش دارند و دوستان زيادي دارد.

مرحله سوم: به كودكان آموزش مي دهيم كه رفتار ما انسان ها هم مانند اين سه حيوان است. برخي از افراد رفتاري مانند گرگ، برخي رفتاري مانند لاك پشت و برخي رفتارشان مثل اسب است.

۱)رفتار لاك پشتي(منفعلانه):

افرادي هستند كه كاملا مطيعانه رفتار مي كنند. اشخاص منفعل اغلب از تعارض و طرد شدن مي ترسند. آن ها بر اين باورند كه اگر به اندازه ي كافي با شخصي كه پرخاشگرانه رفتار مي كند، مدارا كنند، شخص پرخاشگر بالاخره به رفتارش پي خواهد برد و دست از كارش بر مي دارد. اين افراد به تمام درخواست هاي ديگران عمل مي كنند و هيچ كاري را در جهت احقاق حق خود انجام نمي دهند. افراد منفعل از تعارض اجتناب مي كنند كه اين كارشناس باعث خشنودي ديگران مي شود. عزت نفس خود را از دست مي دهند و احساس فزاينده ي خشم و آسيب را در خود جمع مي كنند.

۲)رفتار گرگي(پرخاشگرانه):

افراد پرخاشگر تسلط بر ديگران را از طريق واكنش هاي تند كلامي يا فيزيكي به دست مي آورند. آن ها چون پيشبيني مي كنند كه مورد حمله واقع شوند، از خود واكنش هاي پرخاشگرانه نشان مي دهند. آن ها كنترل خشم ندارند و با هر تلنگري منفجر مي شوند و رفتار هاي ناشايست از خود بروز مي دهند.

۳)رفتار اسبي(قاطعانه):

افراد قاطع بدون اينكه حقوق ديگران را پايمال كنند، از حقوق خود با رفتار مناسب و بدون پرخاشگري دفاع مي كنند. حرف هايشان غير تهاجمي و با جسارت بيان مي كنند.

فعاليت: هر يك از حيوان هاي زير هنگام عصبانيت و ناراحتي چه كار مي كنند؟ پيامد رفتارشان چيست؟ به نظر شما رفتار كدام يك بهتر است.

فعاليت: هر يك از موقعيت هاي زير را براي بچه ها نمايش دهيد تا آن ها حدس بزنند، چه نوع رفتاري است.

مثال: ممكن است در اين درس به من كمك كني؟… به من چه خودت بايد بخواني! (نشانه رفتار گرگي)

قدرت نه گفتن

ما به دنيا نيامديم تا آرزوها و خواسته هاي ديگران را برآورده كنيم، چرا كه گاهي نياز ها و خواسته هاي خود ما هم اهميت بسيار زيادي دارد. ما تنها تا جايي مي توانيم با ديگران همراه باشيم و رضايت آنان را به دست بياوريم كه حقوق خودمان را پايمال نكنيم و از اهداف خود دور نشويم.

برخي از والدين به فرزندان خود مي آموزند كه هميشه بايد به حرف بزرگ تر ها گوش كرد و هميشه حق با بزرگتر ها است. اين آموزش كاملا اشتباه است. كودك بايد ياد بگيرد كه گاهي هم به خواسته هاي ديگران  بايد نه بگويد، چون در غير اين صورت خود را تسليم هر نوع خواسته ي بيمار گونه و آزار دهنده اي كرده است.

راهنماي نه گفتن: براي چه كار هايي بايد نه بگوييم

وقتي از ما خواسته مي شود مسايلي را از والدين خود پنهان كنيم

وقتي خوراكي از طرف يك فرد ناآشنا به ما تعارف مي شود

وقتي كسي كار خطر ناك به ما پيشنهاد مي كند

وقتي كه از ما مي خواهند تا افراد غريبه همكاري كنيم

جرأت ورزي به كودكان، روش ها و آموزش ها